Sản xuất ngày càng được tự động hóa

Sản xuất ngày càng được tự động hóa cao, với các cảm biến, phần mềm và mạng máy tính giám sát sản phẩm đầu ra, dữ liệu, áp suất và nhiệt độ của máy móc trong các nhà máy và quy trình công nghiệp. Khả năng kết nối như vậy đã trở nên thiết yếu đối với những nhà máy có quy mô lớn.

“Một nhà máy lọc dầu lớn có thể có hàng chục nghìn dụng cụ, thiết bị và van… để quản lý 250.000- 500.000 thùng dầu mỗi ngày và chế biến thành xăng”, Jason Urso, giám đốc công nghệ bộ phận phần mềm của Honeywell, một tập đoàn công nghiệp của Mỹ, nói.

Ông dự báo trong vòng 10 năm tới, hơn 80% cơ sở sản xuất ở Mỹ có thể sử dụng AI để giúp vận hành các hệ thống điều khiển và khắc phục sự cố. Chẳng hạn, nếu một cỗ máy phát ra âm thanh bất thường, công nhân có thể yêu cầu phần mềm AI phân tích âm thanh đó, tóm tắt các vấn đề liên quan và đề xuất hành động khắc phục.

Một số nhà sản xuất đã đầu tư vào công cụ AI dạng này. Năm ngoái, tập đoàn thép US Steel của Mỹ cho biết sẽ sử dụng phần mềm AI tạo sinh của Google để hướng dẫn công nhân sửa chữa đội xe tải chở quặng sắt ở các mỏ và đặt hàng mua phụ tùng thay thế.

AI cũng đang đóng vai trò lớn hơn trong thiết kế sản phẩm. Ví dụ, phần mềm AI có thể giúp các kỹ sư ô tô tạo ra nhiều mẫu thiết kế xe 3D trong vài phút thay vì vài ngày, Stephen Hooper, Phó chủ tịch phát triển, thiết kế và sản xuất phần mềm của nhà cung cấp phần mềm Autodesk (Mỹ), cho biết.

“Hiện nay, các thiết kế về kiểu dáng 3D cho các mẫu xe mới có thể xây dựng trên máy tính một khoảng thời gian ngắn. Bạn có thể kiểm soát các các dữ liệu đầu vào như chiều dài cơ sở, loại xe…, sau đó AI sẽ gợi ý hàng trăm, nếu không muốn nói là hàng nghìn mẫu thiết kế khác nhau, để bạn lựa chọn”, Hooper nói.

Huyndai đang sử dụng phần mềm được trang bị các thuật toán AI của Autodesk để giúp thiết kế một mẫu xe mới, với 4 bánh xe của nó hoạt động như bốn chân có thể đi và leo trèo. Ý tưởng này sẽ giúp tạo ra một phương tiện cứu hộ tiềm năng.

Mẫu robot hình người Phoenix của startup Sanctuary AI, có trụ sở ở Canada. Ảnh: Sanctuary AI

Robot hình người sắp tiến vào nhà máy

Tại các nhà máy, các cánh tay robot từ lâu đã được sử dụng để lắp ráp linh kiện. Nhưng sắp tới, các robot “hình người” được hỗ trợ bởi AI, sẽ làm việc cùng với con người trên các sàn nhà máy. Các chuyên gia nhận định, loại robot mới này sẽ có đủ sự khéo léo và khả năng học hỏi để xử lý các quy trình như chọn và phân loại các vật dụng.

Geordie Rose, đồng sáng lập kiêm CEO của Sanctuary AI, một công ty khởi nghiệp (startup) phát triển robot hình người của Canada, dự đoán những phiên bản đầu tiên của robot hình người có thể chính thức hoạt động ở các nhà máy trong vòng 5 năm tới.

Theo một báo cáo nghiên cứu gần đây của ngân hàng Goldman Sachs, trong tương lai, nhu cầu robot sản xuất hình người sẽ rất lớn, đặc biệt là trong lĩnh vực lắp ráp xe điện.

Mới đây, tỉ phú Elon Mush, ông chủ của Tesla, dự đoán đến thập niên 1940 sẽ có khoảng 1 tỉ robot hình người hoạt động trên thế giới.

Tesla đang phát triển một mẫu robot hình người có tên gọi Optimus với mục tiêu đảm nhận các tác vụ nhàm chán, lặp đi lặp lại và nguy hiểm ở nhà máy.

Đầu tháng 3, startup phát triển robot hình người Figure AI (Mỹ) thông báo huy động thành công 675 triệu đô la dựa trên mức định giá 2,6 tỉ đô la. Những nhà đầu tư tham gia góp vốn gồm Microsoft, Quỹ khởi nghiệp OpenAI, Nvidia, Bezos Expeditions của tỉ phú Jeff Bezos, Parkway Venture Capital, Intel Capital, Align Ventures và ARK Invest.

Hồi tháng 1, Figure AI công bố một thỏa thuận thương mại với hãng xe BMW để sử dụng robot làm việc trên dây chuyền sản xuất của hãng này.

Mẫu robot hình người Phoenix mới nhất của Sanctuary AI có chiều cao 170 cm, nặng 70 kg và có thể đi bộ với tốc độ 5 km/h. Hiện nay, Phoenix được vận hành bởi con người nhưng Rose dự đoán, cuối cùng nó có thể có khả năng về trí nhớ, thị giác, âm thanh và xúc giác giống như con người.

“Tiền đề trọng tâm của cách tiếp cận này là bạn có thể chế tạo một cỗ máy nắm bắt thế giới xung quanh giống như con người và đưa ra hành động phù hợp”, Geordie Rose giải thích.

Tuy nhiên, ông lưu ý, việc chế tạo một cỗ máy có thể phản ứng giống con người khó hơn rất nhiều so với việc chế tạo một cỗ máy có thể làm một số việc giống con người.

Phoenix của Sanctuary AI đã có thể phân loại các bộ phận cơ khí nhanh như con người. Nhưng Rose thừa nhận, Phoenix cần phải cải tiến hơn nữa. “Câu hỏi đặt ra là sẽ mất bao lâu để robot hình người của chúng tôi đi từ phòng thí nghiệm đến hoạt động trên sàn nhà máy. Đó là một câu hỏi khó trả lời”, ông nói.

Cuối cùng, những robot được trang bị trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI), có mức độ thông minh tương tự như con người, sẽ có khả năng thiết kế và chế tạo mọi thứ, Rose dự đoán.

Robot hình người Optimus của hãng xe điện Tesla. Ảnh: Newatlas

“Bạn có thể yêu cầu một robot AGI đủ mạnh để thiết kế một loại pin mới và sau đó sản xuất nó”, Rose nói.

Nhiều vai trò sản xuất truyền thống sẽ bị loại bỏ

Việc trang bị AI cho robot sản xuất, những “công nhân mới” không yêu cầu tăng lương hoặc đình công, có khả năng khiến hàng triệu vai trò sản xuất truyền thống trở nên dư thừa.

Pascual Restrepo, giáo sư của Đại học Boston và là chuyên gia về robot công nghiệp, chỉ ra rằng, các robot thông thường (không trang bị AI) đã thay thế từ 6-9 triệu công việc sản xuất trên toàn cầu kể từ thập niên 1980. Mỹ chiếm khoảng 500.000 trong số công việc sản xuất bị loại bỏ này.

Giờ đây, hầu hết các chuyên gia dự đoán, AI sẽ khiến nhiều việc làm bị cắt giảm hơn trong lĩnh vực sản xuất. Trong cuộc khảo sát do hãng tuyển dụng Nash Squared thực hiện hồi năm ngoái, các nhà lãnh đạo công nghệ trên toàn thế giới ước tính, 14% việc làm trong ngành sản xuất và ô tô sẽ bị cắt giảm do các công nghệ “tự động hóa”, bao gồm cả AI, trong 5 năm tới.

Công nhân dây chuyền sản xuất, nhân viên kiểm soát chất lượng và kỹ thuật viên vận hành máy móc có nguy cơ bị thay thế bởi AI cao nhất.

Gabriele Eder, người đứng đầu bộ phận sản xuất, công nghiệp và ô tô ở chi nhánh của Google Cloud (mảng dịch vụ điện toán đám mây của Google) tại Đức, cho biết máy móc và thiết bị có trang bị AI có thể hoạt động với độ chính xác và nhất quán cao hơn so với con người. Điều này đòi hỏi ít sự can thiệp của con người hơn vào quy trình sản xuất.

“Các thành viên của chúng tôi rất lo lắng về nguy cơ AI sẽ tước mất công việc”, Kan Matsuzaki, trợ lý tổng thư ký của IndustriALL, một liên minh quốc tế đại diện cho hơn 50 triệu công nhân trong lĩnh vực khai thác mỏ, năng lượng và sản xuất, nói.

Tuy nhiên, ông cho biết thêm, các thành viên của IndustriALL cũng ghi nhận các lợi ích từ AI, chẳng hạn giúp cải thiện an toàn trong sản xuất.

Đào tạo công nhân sản xuất cách áp dụng AI có thể giúp họ thích ứng và giảm thiểu tình trạng mất việc làm, nhưng cơ hội có thể bị hạn chế. “Khi bước sang tuổi 55 , liệu công nhân có thể được đào tạo lại để trở thành chuyên gia về cổ máy AI ? Rất khó để làm được điều đó”, Matsuzaki nói.

AI sẽ tạo ra nhiều công việc mới hơn số việc làm mất mát?

Tuy nhiên, một số chuyên gia dự đoán AI sẽ tạo ra nhiều việc làm mới trong lĩnh vực sản xuất hơn số việc làm bị mất mát do sự xuất hiện của công nghệ này. Họ lưu ý, thực tế, các công ty sản xuất rất muốn tuyển dụng thêm, thay vì sa thải công nhân. Vấn đề là họ bị cản trở do tình trạng thiếu công nhân có kỹ năng sản xuất trên toàn cầu.

Theo các chuyên gia, các công việc sản xuất mới liên quan đến AI sẽ bao gồm vận hành các cỗ máy AI, giám sát hiệu suất của chúng, lập trình hoạt động cho robot AI. Đồng thời, các công việc cũ của công nhân sẽ thay đổi theo hướng tập trung vào công nghệ hơn, hơn là bị thay thế bởi AI, theo Marie El Hoyek, chuyên gia về AI và công nghiệp của hãng tư vấn McKinsey.

“Một số vai trò sản xuất sẽ cần phải nâng cao. Tôi hình dung rằng, trong tương lai, bạn sẽ cần đội ngũ công nhân sản xuất cốt lõi biết cách chuyển nhu cầu và công việc của họ sang ngôn ngữ kỹ thuật số”, bà nói.

Theo Cedrik Neike, CEO phụ trách công nghiệp kỹ thuật số ở tập đoàn công nghệ Siemens (Đức), AI sẽ thúc đẩy nhu cầu về “các nhà khoa học giám định AI” để phân tích hiệu suất của các hệ thống AI. “Chúng tôi cần có các chuyên gia hiểu được sai sót diễn ra ở đâu ở các hệ thống AI để điều chỉnh chúng”, ông nói.