Ngày 16-4, UBND tỉnh Bắc Giang tổ chức Hội thảo thực trạng, giải pháp nguồn lao động ngành công nghiệp bán dẫn.

"Bắt mạch" điểm yếu của lao động Việt

Ông Mai Sơn - phó chủ tịch thường trực UBND tỉnh Bắc Giang - bất ngờ đọc bài phát biểu khai mạc do Chat GPT soạn khi kiểm tra sức mạnh của chip bán dẫn và công nghệ AI từ đêm hôm trước.

"Tôi xin phép lấy bài phát biểu của Chat GPT khai mạc hội thảo để chúng ta thấy được việc chủ động hơn nữa trong ngành công nghiệp bán dẫn", ông Sơn nói.

Bài phát biểu có đoạn "chúng ta cần tạo điều kiện thuận lợi để thu hút và giữ chân các chuyên gia, nhà nghiên cứu có kinh nghiệm từ trung ương và các doanh nghiệp quốc tế".

Sau khi ông Sơn đề nghị các đại biểu thảo luận về cơ hội, thách thức mà AI, chip bán dẫn mang tới cuộc sống, những tiếng vỗ tay vang lên, nhiều người bất ngờ trước văn phong của AI sát với suy nghĩ, mong muốn của người nói.

Sau đó, ông Chung Won Seok - tổng giám đốc Hana Công ty TNHH Hana Micron Vina - bày tỏ ngành bán dẫn đang khởi sắc. Đến tháng 4-2024, công ty này có trên 1.600 nhân sự, sản xuất 100 triệu chip/tháng.

Nói về nguồn nhân lực, ông bày tỏ năng lực cạnh tranh của lao động Việt còn phải cải thiện.

Ví dụ kỹ sư thiết bị mất khoảng 3 năm để đạt trình độ B để bảo dưỡng thiết bị, thay đổi loại sản phẩm, hiểu các công đoạn.

Với vị trí phát hiện hỏng hóc, nhân viên Việt Nam được 30 điểm thì Trung Quốc, Hàn Quốc đạt lần lượt 70, 90 điểm.

Tuy nhiên ông tin Việt Nam còn tiến xa, nhanh hơn nữa. Việc cần làm là các nhà trường tăng cường đào tạo ý thức, kỹ năng nghề, giới thiệu sinh viên có năng lực tham gia thực tập, làm việc lâu dài ở công ty sau khi tốt nghiệp.

Ông Nguyễn Xuân Ngọc - phó trưởng Ban quản lý các khu công nghiệp tỉnh Bắc Giang - cho biết tỉnh có 3 doanh nghiệp về sản xuất chất bán dẫn gồm Công ty TNHH Hana Micron Vina (vốn Hàn Quốc, đăng ký 643 triệu USD), Công ty TNHH Si Flex Việt Nam (vốn Hàn Quốc, đăng ký 299 triệu USD), Công ty TNHH Synergie Cad Việt Nam (vốn Pháp, đăng ký 21,2 triệu USD).

Số lao động ngành bán dẫn trên 8.000 người, độ tuổi dưới 35 gần 6.700 người, chủ yếu thuộc lĩnh vực tự động hóa, kỹ thuật điện tử, thiết bị điện tử, công nghệ thông tin, cơ khí chế tạo, công nghệ hóa.

Song, ông thẳng thắn nói lao động Việt chưa đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp, phải đào tạo trung bình 1-3 tháng, để thành thạo, chủ động, độc lập cần ít nhất 6 tháng đến 1 năm.

Như vậy, vai trò của các trường đại học, cao đẳng trong phối hợp với doanh nghiệp, xây dựng khung chương trình, kiến thức và đưa sinh viên tham qua, thực tập rất lớn.

Còn doanh nghiệp cần góp ý chương trình đào tạo, hỗ trợ cơ sở vật chất, thiết bị, trao học bổng cho sinh viên hoặc cử chuyên gia, công nhân lành nghề chia sẻ kinh nghiệm.

Nhu cầu nhân lực ngành bán dẫn thế nào?

PGS.TS Trương Việt Anh - trưởng ban khoa học công nghệ, Đại học Bách khoa Hà Nội - nêu ngoài thiết kế, sản xuất trong nhà máy, ngành bán dẫn cần người từ ngành công nghiệp phụ trợ, dây chuyền, robot, xử lý môi trường rất lớn.

Ví dụ 10 năm tới, Hàn Quốc cần 30.000 vị trí, Nhật Bản cần 35.000 người. Đài Loan (Trung Quốc) có 290.000 người nhưng vẫn cần thêm.

Với mục tiêu 50.000 nhân lực ngành công nghiệp vi mạch và bán dẫn đến năm 2030 của Chính phủ, ông nhấn mạnh các cơ sở đào tạo cần hợp tác, đào tạo nguồn nhân lực. Các địa phương cần có chính sách đặc thù thu hút nhân sự có trình độ cao.

Đại học Bách khoa Hà Nội, theo ông Anh, có các ngành điện tử viễn thông, thiết kế vi mạch, tự động hóa... dự kiến đáp ứng 20.000 nhân sự.

TS Võ Xuân Hoài - phó giám đốc Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia - nêu chương trình đào tạo hiện nay chưa nhất quán, chưa chuẩn quốc tế do ngành bán dẫn mới, tăng cường phối hợp các bên.

Vậy việc hợp tác quốc tế, chuẩn hóa quy trình đào tạo, thu hút nhân lực chất lượng cao, đầu tư máy móc, cơ sở vật chất, thu hút nguồn lực từ Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc hoặc thành lập trung tâm bán dẫn rất quan trọng.